اصطلاح تهاجمی hawkish
مفهوم سیاست‌های پولی تهاجمی (Hawkish) در اقتصاد
در دنیای اقتصاد، سیاست‌های پولی به دو دسته کلی "تهاجمی" (Hawkish) و "انبساطی" (Dovish) تقسیم می‌شوند. اصطلاح Hawkish که به معنای "بازهای اقتصادی" است، اشاره به سیاست‌هایی دارد که تمرکز اصلی آن‌ها بر کنترل تورم از طریق افزایش نرخ بهره و کاهش نقدینگی است. این سیاست‌ها معمولاً توسط بانک‌های مرکزی اعمال می‌شوند و تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای مالی، ارزها و اقتصاد کلان دارند.
سیاست‌های پولی تهاجمی (Hawkish) چیست؟
سیاست‌های پولی تهاجمی زمانی اعمال می‌شوند که بانک‌های مرکزی نگرانی‌هایی درباره افزایش تورم، رشد بیش از حد اقتصادی یا عدم تعادل‌های پولی داشته باشند. در چنین شرایطی، بانک مرکزی سعی می‌کند با افزایش نرخ بهره، کاهش خرید دارایی‌ها و سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر، از افزایش بیش از حد قیمت‌ها جلوگیری کند.
اصطلاح Hawkish از کلمه Hawk (شاهین) گرفته شده است که نمادی از قدرت و تسلط است. در مقابل، سیاست‌های Dovish (انبساطی) که از کلمه Dove (کبوتر) الهام گرفته شده‌اند، نشان‌دهنده سیاست‌های پولی ملایم‌تر و انبساطی هستند که با کاهش نرخ بهره و افزایش نقدینگی همراه است.
ویژگی‌های سیاست‌های پولی تهاجمی (Hawkish)
سیاست‌های Hawkish چند ویژگی اصلی دارند که تأثیر مهمی بر اقتصاد و بازارهای مالی می‌گذارند:
افزایش نرخ بهره
بانک‌های مرکزی در یک سیاست پولی تهاجمی، نرخ بهره را افزایش می‌دهند تا هزینه وام‌گیری را بالا ببرند. این اقدام باعث کاهش تقاضا برای وام‌های مصرفی و تجاری شده و در نهایت منجر به کاهش تورم می‌شود.
کاهش نقدینگی در بازار
سیاست‌های Hawkish معمولاً شامل کاهش عرضه پول است. این کار با کاهش خرید اوراق قرضه یا افزایش نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها انجام می‌شود تا از ورود بیش از حد پول به اقتصاد جلوگیری شود.
افزایش ارزش ارز ملی
با افزایش نرخ بهره، ارزش ارز آن کشور افزایش می‌یابد زیرا سرمایه‌گذاران خارجی تمایل دارند پول خود را به کشورهایی با نرخ بهره بالاتر منتقل کنند. این موضوع می‌تواند به افزایش ارزش دلار آمریکا (USD)، یورو (EUR) یا سایر ارزهای مهم کمک کند.
کاهش رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری
یکی از پیامدهای سیاست‌های Hawkish این است که شرکت‌ها و افراد کمتری اقدام به وام‌گیری و سرمایه‌گذاری می‌کنند. در نتیجه، رشد اقتصادی ممکن است کاهش یابد، اما این کار از ایجاد حباب‌های قیمتی جلوگیری می‌کند.
کاهش تورم
هدف اصلی سیاست‌های Hawkish، کاهش تورم و جلوگیری از افزایش شدید قیمت‌ها است. وقتی هزینه استقراض بالا می‌رود، تقاضا برای کالاها و خدمات کاهش می‌یابد و در نهایت قیمت‌ها تثبیت می‌شوند.
نمونه‌هایی از سیاست‌های پولی تهاجمی (Hawkish)
سیاست‌های Hawkish معمولاً در دوره‌هایی که نرخ تورم بالا و رشد اقتصادی بیش از حد سریع است، اعمال می‌شوند. برخی از نمونه‌های معروف عبارتند از:
سیاست‌های فدرال رزرو آمریکا (Federal Reserve) در سال‌های 2022 و 2023، فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) برای مقابله با تورم بالای پس از همه‌گیری کرونا، چندین بار نرخ بهره را افزایش داد و سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کرد. این تصمیم منجر به تقویت ارزش دلار و کاهش تورم شد، اما رشد اقتصادی را نیز کند کرد.
بانک مرکزی اروپا (ECB) بانک مرکزی اروپا نیز در مواجهه با تورم بالا، اقدام به افزایش نرخ بهره کرد و سیاست‌های خرید اوراق قرضه را کاهش داد. این کار باعث شد یورو در برابر سایر ارزها تقویت شود.
بانک مرکزی بریتانیا (BOE) در سال 2023، بانک مرکزی بریتانیا نرخ بهره را افزایش داد تا تورم ناشی از بحران انرژی و مشکلات زنجیره تأمین را کنترل کند. این اقدام باعث شد که وام مسکن گران‌تر شود و تقاضا برای خرید مسکن کاهش یابد.
تأثیر سیاست‌های Hawkish بر بازارهای مالی
سیاست‌های پولی تهاجمی تأثیر گسترده‌ای بر بازارهای مالی دارند:
۱. بازار سهام (Stock Market)
افزایش نرخ بهره معمولاً باعث کاهش ارزش بازارهای سهام می‌شود. شرکت‌ها با هزینه‌های استقراض بالاتر روبه‌رو می‌شوند، که می‌تواند بر سودآوری آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. در نتیجه، شاخص‌هایی مانند S&P 500 و NASDAQ ممکن است کاهش یابند.
۲. بازار ارز (Forex Market)
زمانی که سیاست‌های Hawkish اعمال می‌شوند، ارزش ارز آن کشور افزایش می‌یابد زیرا نرخ بهره بالاتر، سرمایه‌گذاران خارجی را جذب می‌کند. برای مثال، وقتی فدرال رزرو نرخ بهره را افزایش می‌دهد، ارزش دلار آمریکا (USD) در برابر سایر ارزها مانند یورو و ین ژاپن تقویت می‌شود.
۳. بازار کالاها (Commodities)
افزایش ارزش دلار معمولاً منجر به کاهش قیمت کالاهایی مانند طلا و نفت می‌شود، زیرا این کالاها معمولاً با دلار قیمت‌گذاری می‌شوند و وقتی دلار قوی‌تر می‌شود، تقاضا برای این کالاها کاهش می‌یابد.
۴. بازار اوراق قرضه (Bonds)
اوراق قرضه دولتی در زمان سیاست‌های Hawkish، معمولاً بازدهی بالاتری پیدا می‌کنند. این به این دلیل است که نرخ بهره بالاتر باعث افزایش نرخ سود اوراق قرضه می‌شود، که آن‌ها را برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌کند.
خلاصه
سیاست‌های پولی تهاجمی (Hawkish) ابزاری است که بانک‌های مرکزی از آن برای کنترل تورم و جلوگیری از رشد بیش از حد اقتصادی استفاده می‌کنند. این سیاست‌ها شامل افزایش نرخ بهره، کاهش نقدینگی، و کاهش رشد اقتصادی است. در حالی که این سیاست‌ها می‌توانند ارزش ارز ملی را افزایش دهند و تورم را کاهش دهند، اما ممکن است باعث کاهش رشد اقتصادی و فشار بر بازارهای مالی شوند.
بانک‌های مرکزی در سراسر جهان، بسته به شرایط اقتصادی، به صورت دوره‌ای بین سیاست‌های Hawkish (سخت‌گیرانه) و Dovish (انبساطی) تغییر موضع می‌دهند تا تعادل در اقتصاد حفظ شود.
