FTSE: معرفی شاخص‌های بورس لندن و تأثیر آن‌ها در بازار جهانی

مقدمه

FTSE یا Financial Times Stock Exchange، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های بورس در جهان است که به‌ویژه در بازارهای مالی بریتانیا و بین‌المللی تأثیر زیادی دارد. شاخص FTSE شامل مجموعه‌ای از شاخص‌های بورس است که بر اساس عملکرد قیمت سهام بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین شرکت‌های بریتانیا ساخته می‌شود. این شاخص‌ها به‌عنوان ابزارهایی برای ارزیابی وضعیت اقتصادی و بازار سرمایه بریتانیا و دیگر بازارهای جهانی شناخته می‌شوند. در این مقاله، به تاریخچه، انواع شاخص‌های FTSE، نحوه محاسبه و اهمیت آن در تحلیل بازار پرداخته خواهد شد.

۱. تاریخچه و تکامل FTSE

شاخص FTSE برای اولین بار در سال ۱۹۸۴ توسط Financial Times و London Stock Exchange (LSE) معرفی شد. هدف از ایجاد این شاخص، ارائه یک نمای کلی از بازار سهام بریتانیا و ارزیابی عملکرد بزرگ‌ترین شرکت‌های این کشور بود. FTSE 100 که مشهورترین شاخص در این مجموعه است، شامل ۱۰۰ شرکت برتر از نظر سرمایه بازار است که در بورس لندن معامله می‌شوند.

در ابتدا، FTSE به‌عنوان یک شاخص بورسی که به‌طور ویژه به اقتصاد بریتانیا می‌پرداخت، شناخته می‌شد، اما با گذشت زمان و رشد جهانی بازارهای مالی، این شاخص‌ها توجهات بین‌المللی را جلب کرده و به‌عنوان معیاری برای ارزیابی بازارهای مختلف و وضعیت اقتصادی جهانی به‌کار گرفته شدند.

۲. انواع شاخص‌های FTSE

الف) FTSE 100

شاخص FTSE 100 مهم‌ترین و معروف‌ترین شاخص بورس لندن است که به‌عنوان نماینده بازار سهام بریتانیا شناخته می‌شود. این شاخص شامل ۱۰۰ شرکت بزرگ و با سرمایه بازار بالاست که در بورس لندن معاملاتشان صورت می‌گیرد. شرکت‌های حاضر در FTSE 100 از صنایع مختلف از جمله نفت، گاز، فناوری، داروسازی، و مالی هستند. برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌ها در این شاخص شامل برکلی گروپ (Berkeley Group)، ریسورسز (BP)، و گلکسی (GlaxoSmithKline) هستند.

این شاخص، تأثیر زیادی در پیش‌بینی وضعیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌ها دارد و از آن‌جا که این ۱۰۰ شرکت، بیشترین سهم را در اقتصاد بریتانیا دارند، می‌توان گفت که FTSE 100 به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی بازارهای مالی جهان شناخته می‌شود.

ب) FTSE 250

FTSE 250 شاخص دیگری است که شامل ۲۵۰ شرکت بزرگ بعدی از نظر سرمایه بازار است. این شاخص بیشتر به شرکت‌هایی با اندازه متوسط در بریتانیا پرداخته و به‌عنوان یک نماگر از وضعیت اقتصادی و بازار سهام بریتانیا شناخته می‌شود. FTSE 250 می‌تواند تصویر دقیقی از وضعیت بخش‌های غیر بزرگ اقتصادی بریتانیا را به سرمایه‌گذاران ارائه دهد.

ج) FTSE All-Share

FTSE All-Share یک شاخص جامع است که تمام شرکت‌های موجود در FTSE 100 و FTSE 250 را در بر می‌گیرد. این شاخص به‌طور کلی نمایی از وضعیت کل بازار بورس لندن را ارائه می‌دهد و می‌تواند برای تحلیلگران و سرمایه‌گذاران به‌عنوان شاخصی برای ارزیابی بازارهای مالی و اقتصادی استفاده شود.

د) FTSE AIM

شاخص FTSE AIM به شرکت‌های کوچک‌تر و نوظهور که در Alternative Investment Market (AIM) بورس لندن قرار دارند، پرداخته و به‌طور خاص برای ارزیابی عملکرد این نوع از شرکت‌ها طراحی شده است. این بازار معمولاً برای شرکت‌هایی است که نمی‌توانند وارد بازار اصلی بورس لندن شوند، اما همچنان علاقه‌مند به جذب سرمایه از بازارهای عمومی هستند.

۳. نحوه محاسبه شاخص‌های FTSE

محاسبه شاخص‌های FTSE بر اساس وزن بازار (market capitalization) است. در این روش، وزن هر شرکت در شاخص بستگی به سرمایه بازار آن دارد. به‌عبارت دیگر، شرکت‌هایی که ارزش بیشتری دارند، تأثیر بیشتری بر شاخص خواهند داشت. این محاسبه به‌طور روزانه انجام می‌شود و می‌تواند به سرعت تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها و وضعیت بازار را نشان دهد.

الف) شاخص وزنی بر اساس ارزش بازار

شاخص‌های FTSE از نوع شاخص‌های وزنی بر اساس ارزش بازار هستند. این بدین معناست که هر سهم بر اساس اندازه یا ارزش شرکت در محاسبه شاخص گنجانده می‌شود. بنابراین، اگر شرکتی در بورس لندن سهامی با ارزش بالا داشته باشد، تغییرات قیمت آن تأثیر بیشتری بر شاخص خواهد گذاشت.

ب) نحوه محاسبه دقیق FTSE 100

برای محاسبه شاخص FTSE 100، مجموع سرمایه بازار تمامی شرکت‌های حاضر در این شاخص محاسبه می‌شود. سپس، ارزش کل بازار بر اساس یک مبنای مشخص (که معمولاً تاریخ آغاز محاسبه شاخص است) تقسیم شده و در نهایت شاخص به‌صورت عددی نشان داده می‌شود.

۴. اهمیت FTSE در تحلیل بازار

الف) نمای کلی از بازار بریتانیا

شاخص‌های FTSE به‌ویژه FTSE 100 به‌عنوان یک ابزار اصلی برای تحلیل وضعیت بازار سهام بریتانیا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شاخص‌ها به‌طور مداوم نشان‌دهنده وضعیت شرکت‌های بزرگ در بریتانیا هستند و می‌توانند به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا روند کلی بازار و وضعیت اقتصادی کشور را درک کنند.

ب) تأثیر بر بازار جهانی

چرا که FTSE 100 شامل بزرگ‌ترین و معتبرترین شرکت‌ها است که اغلب در سطح بین‌المللی فعالیت دارند، تغییرات در این شاخص می‌تواند تأثیرات زیادی بر بازارهای جهانی داشته باشد. به‌ویژه، در شرایط اقتصادی جهانی، این شاخص می‌تواند پیش‌بینی‌هایی درباره وضعیت اقتصاد جهانی و قیمت‌های جهانی نفت، فلزات گرانبها و دیگر کالاهای جهانی ارائه دهد.

ج) ابزار تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی

تحلیلگران مالی و سرمایه‌گذاران از شاخص‌های FTSE برای تجزیه و تحلیل روندهای بازار و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. تغییرات در FTSE 100 می‌تواند نشان‌دهنده تغییرات در شاخص‌های کلان اقتصادی مانند نرخ بهره، نرخ تورم، و رشد اقتصادی باشد.

۵. چالش‌ها و انتقادات از FTSE

با وجود اهمیت و محبوبیت شاخص‌های FTSE، این شاخص‌ها با چالش‌هایی نیز مواجه هستند. برخی از این چالش‌ها عبارتند از:

• تمرکز بر شرکت‌های بزرگ: به‌دلیل وزن بالای شرکت‌های بزرگ در محاسبه شاخص، تغییرات در قیمت سهام این شرکت‌ها می‌تواند بر شاخص تأثیرات زیادی بگذارد و ممکن است روندهای دیگر بخش‌های بازار را نشان ندهد.

• نوسانات بازار: در دوران بحران‌های اقتصادی یا زمانی که قیمت کالاها و نفت دچار نوسانات شدید می‌شود، شاخص‌های FTSE می‌توانند به‌طور غیرمنتظره‌ای تغییر کنند که باعث ایجاد عدم پیش‌بینی‌پذیری در بازار می‌شود.

• اعتماد به شرکت‌های داخلی: بسیاری از شرکت‌های موجود در FTSE، علی‌رغم اینکه در بریتانیا فعالیت دارند، در سطح جهانی نیز فعالیت می‌کنند. این می‌تواند تأثیرات منفی از وضعیت جهانی و بازارهای خارجی بر وضعیت آن‌ها به‌دنبال داشته باشد.

خلاصه

شاخص‌های FTSE، به‌ویژه FTSE 100، به‌عنوان مهم‌ترین نماگرهای بازار سهام بریتانیا شناخته می‌شوند و تأثیر زیادی بر تجزیه و تحلیل وضعیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری جهانی دارند. این شاخص‌ها با تجمیع اطلاعات شرکت‌های بزرگ و معتبر در بازار بریتانیا، توانسته‌اند نمایی دقیق و جامع از عملکرد اقتصادی این کشور و تأثیر آن بر بازارهای جهانی ارائه دهند. سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و سیاست‌گذاران از این شاخص‌ها به‌عنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری‌های مالی و پیش‌بینی روندهای اقتصادی استفاده می‌کنند.